هارا؟: کجا
هاردا؟: در کجا؟
هاچان؟: کی؟ چه وقت؟
هاواخت؟: چه موقع؟ کی؟
هانسی؟: کدام؟
هارالی؟: اهل کجا؟
هاردان - هارا؟: از کجا تا کجا؟
هاماش: دوست
هوندوشقا: بوقلمون
هئیوا: به ( میوه )
هئره: پرچین، حصار
خئیر ایسته قونشووا، خئیر گلسین باشیوا
*
خئیر سؤیله مه زه دئدیلر خئیر سؤیله، دئدی گئده سن گلمیه سن
*
آدرس وبلاک آموزش دستور زبان فارسی و ترکی آذربایجانی
https://gayagizi3.blogfa.com
*
هه یه: هن، دوغرودو
جیجیک: پاخیللیق
خه شه لنمک: راحاتلیقا چیخماق
دیزقیراخچی: عاغلی آز اولان آدام
قارنی زیغلی: پاخیل
قارین قولو: نفسک، یئمه یه چوخ هوسلی اولان
لولوک: لولئیین، آفتافانین لوله سی
ییرتیجی: چوخ هیرسله نن، داعواچی
قینقی ماق: کؤپمک
په زه ور: ظاهردن دالی اولان بیریسی
تای کِش: تای ده ییشیک
چولوش: چول، بالاجا خالچا
وَرَزَن، وه ره زه ن: قارماقاریشیق
ال آراباسیب: ال داشقاسی
آبا: بؤیوک ننه
*
آموزش دستور زبان فارسی و ترکی آذربایجانی
https://gayagizi3.blogfa.com
دستور زبان فارسی و ترکی آذربایجانی
آلماق: خریدن، گرفتن
*
ماضی مطلق
آلدیم: خریدم
آلدین: [ریدی
آلدی: خرید
آلدیق: خریدیم
آلدیز: خریدید
آلدیلار: خریدند
*
ماضی استمراری:
آلیردیم: داشتم می خریدم
آلیردین: داشتی می خریدی
آلیردی: داشت می خرید
الیردیق: داشتیم میخریدیم
آلیردیز: داشتید می خریدید
آلیردیلار: داشتند می خریدند
*
ماضی نقلی
آلمیشام: خریده ام
آلمیسان: خریده ای
آلیب: خریده است
آلمیشیق: خریده ایم
آلمیسیز: خریده اید
آلیبلار: خریده اند
*
ماضی نقلی مستمر
آلاردیم: می خریده ام
آلاردین: می خریده ای
آلاردی: می خریده است
آلاردیق: می خریده ایم
آلاردیز: می خریده اید
آلاردیلار: می خریده اند
*
ماضی بعید
آلمیشدیم: خریده بودم
آلمیشدین: خریده بودی
آلمیشدی: خریده بود
آلمیشدیق: خریده بودیم
آلمیشدیز: خریده بودید
آلمیشدیلار: خریده بودند
*
ماضی ابعد
آلمیش ایدیم: خریده بوده ام
آلمیش ایدین: خریده بوده ای
آلمیش ایدی: خریده بوده است
آلمیش ایدیق: خریده بوده ایم
آلمیش ایدیز: خریده بوده اید
آلمیش ایدیلار: خریده بوده اند
*
ماضی التزامی
آلمیش اولسام: خریده باشم
آلمیش اولسان: خرذیده باشی
آلمیش اولسا: خریده باشد
آلمیش اولساق: خریده باشیم
آلمیش اولساز: خریده باشید
آلمیش اولسالار: خریده باشند
*
ماضی آینده در گذشته
آلاجاق ایدیم: قرار بود بخرم
آلاجاق ایدین: قرار بود بخری
آلاجاق ایدی: قرار بود بخرد
آلاجاق ایدیق: قرار بود بخریم
آلاجاق ایدیز: قرار بود بخرید
آلاجاق ایدیلار: قرار بود بخرند
*
ماضی شرطی
آلسایدیم: اگر می خریدم
آلسایدین: اگر می خریدی
آلسایدی: اگر می خرید
آلسایدیق: اگر می خریدیم
آلسایدیز: اگر می خریدید
آلسایدیلار: اگر می خریدند
سیاه مشق های یک معلم - جلد اول - کتابناک
سیاه مشق های یک معلم - جلد دوم - کتابناک
1 - روزنوشت ها و حکایتهای شهربانو
4- قایاقیزی 11
5 - آذربایجان ماهنی سؤزلری
*
داش : سنگ
داش اوره ک : سنگدل ، بی رحم
داش که سن : سنگ تراش
داش دان یوموشاق : هر نوع خوراکی که باشد.
داش کلم : کلم قمری
داش لی جا : چینه دان
داش قالاق : سنگسار
دییرمان داشی : سنگ آسیاب
داشا دؤنمک : سنگدل شدن
داش داشیماق : سنگ حمل کردن ، کار بسیار سختی انجام دادن
داش قیران : سنگ تراش
داش باش : خاک بر سر
باشی داشلی : خاک بر سر
داش باشیوا : خاک بر سرت
باشینا داش دوشمک : خاک بر سر شدن ، بدبخت شدن
دیریلمه ک : زنده شدن
دیریلیرم : زنده می شوم
دیریلیرسن : زنده می شوی
دیریلیر : زنده می شود
دیریلیریک : زنده می شوید
دیریلیرسیز : زنده می شوید
دیریلیرلر : زنده می شوند
دیریلدیم : زنده شدم
دیریلدین : زنده شدی
دیریلدی : زنده شد
دیریلدیک : زنده شدیم
دیریلدیز : زنده شدید
دیریلدیلر : زنده شدند
دیری قالماق : زنده ماندن
دیری – دیری قویلاماق : زنده زنده چال کردن
دیری باش : زنده دل
دیری دوغان : زنده زا
دیری دویو : برنجی که هنوز خوب نپخته است.
دیریلتمه ک : زنده کردن
اولدو : شد
اولمادی : نشد
اولسا : اگر بشود
اولسایدی : اگر بود
اولماساید : اگر نمی شد ، اگر نبود
اولاجاق : اتفاق خواهد افتاد. امکان پذیر خواهد شد.
اولاجاق : آن چه که اتفاق خواهد افتاد.
اولاجاغا چاره یوخدو : چاره ای بر سرنوشت نیست.
اولقون : یئتگین ، اویقون
اولار : می شود
اولماز : نمی شود
اولابیلمه ز : امکان ندارد
اولا بیله ر : امکان دارد
اولور کو : شاید ، احتمال دارد
اولسون : باشد
اولماسین : نباشد
اولسا – اولسا : اگر بشود .یعنی احتمالش کم است
اولمازسا : اگر نباشد
اولان اولموش : اتفاقی که نباید بیفتد افتاد
کار : کر ، کسی که نمی شنود
کور : کور ، کسی که ئنمی بیند
کاسیب : فقیر ، کم درآمد
کافتار : کفتار ، پیرزن خرف
کال : میوه نرسیده
که په نه ک : پروانه
که حله ن : اسب
که رپیج که سن : آجرکار
کوت : نانی که داخل تنور افتاده
کوکه : نان کلوچه
که ردی : باغچه ی کوچک در حیاط خانه
کوچوکله مه ک : پشت سر هم زائیدن ، بچه زیاد زائیدن
کؤچمه ک : کوچ کردن
کؤرپو : پل
کوره که ن : داماد
کوسمه ک : قهر کردن
کولباش : خاک برسر
کؤلگه : سایه
کوما : کلبه
کؤینک : پیراهن
کیم : چه کسی
کیمسه سیز : بی کس و کار
کیشنه مه ک : خندیدن مضحک مثل صدای اسب
کیرلی : چرکین
کاریخدیرماق : کیریخدیرماق ، تله سدیرمک
کال : گؤی ، یئتیشمه میش
که په نه ک : یاپینجی
که پیر : قوم داشی
که حله ن : آت
که رپیج که سن : که رپیج دوغرویان
کوت : اودا دوشموش چؤرک
کوت : که سه رسیز
کوچوکله مه ک : بالالاماق
کؤچمه ک : ییفیشدیریب گئتمه ک
کوره که ن : یئزنه
کوسمه ک : اینجیمه ک ، اوز دؤنده رمه ک
کولباش : یازیق ، باشی کوللو
کؤلگه : قوزئی ، گون توتماز
کوما : کئچیک ائو
کؤینک : گئییم
کیم : هانسی ، کیمسه
کیمسه سیز : یالقیز
کیشنه مه ک : آت کیمی سس سالماق
کیرلی : ایرینلی ، زیغلی یاغلی
سؤزلوک ( ت )
تاپشیرماق : تاپشیریق وئرمه ک ، بیرینه ایش دئییب اونون گؤردویونه آرخایین اولماق
تاپیلماق : اوزه چیخماق ، اله گلمه ک
تاپدانماق : آیاقلانماق ، دؤیولمه ک ، وورولماق
تالاماق : چالیب چالماق ، آپارماق ، گؤتوروب گئتمه ک
تالانماق : تالان اولماق ، وار یوخدان چیخماق ، داغیلماق
تانیشماق : بیری بیرینه ن تانیش اولماق ، بیری بیرینی باشا دوشمه ک
تایا باسماق : اوت سامان باغلی سینی بیری بیرینین اوستونه قالاماق
ته رپه تمه ک : ایته له مه ک ، یئرینده ن اویناتماق
ته له سدیرمه ک : بیرینی یئیینله دیب قاریخدیرماق
توپورمه ک : آغزینین سویونو تؤکمه ک ، آغزینین سویونو بوشالتماق
توخوماق : ایلمه ک سالماق ( خالچا ، پالتار ، گئجیم و ... )
توشلانماق : توش گه لمه ک ، اوز اوزه گه لمه ک ، سئچیلمه ک
توققالاشماق : ال وئرمه ک ، ال سیخماق
توکولمه ک : جالانماق ، ییخیلماق ، یوگورمه ک
1- ائششه ک آرپادان پیخدی ، آت سامانا حسرت دیر . خر جو می خورد و اسب در حسرت کاه است .
۲ - ائششه کین بورنوزو اولسایدی ، ووروب کندی ییخاردی . اگر خر شاخ داشت . می زد و روستا را ویران می کرد .
۳ - ائششه که چاخیر وئرسن ، پالانی سویا وئره ر . اگر به خر چاخیر ( نام نوعی مشروب الکلی ) بدهی پالان را به آب می دهد .
۴ - ائششه یه قیزیل نوختا وورساندا ، گئنه ده ائششه کدیر . به خر افسار طلا هم ببندی ، همان خر است .
۵ - ائششه یه گوجو چاتمیر ، پالانین تاپدیر . زورش به خر نمی رسه ، پالونشو می زنه .
۶ - ائششه ک مین ، پیادا قالما . سوار بر خر بودن ، بهتر از پیاده ماندن است .
۷ - ائششه یین داما چیخاردان ، اندیرمه سینی ده بیلیر . کسی که خرش را پشت بام می برد ، باید پایین آوردنش را هم بلد باشد .
۸ - ائششه یی کؤرپودن کئچدی . خرش از پل گذشت .
۹ - ائششه یین آنقیردیغی ، اؤزونه خوش گلیر . عرعر خر به گوش خودش خوش است .
۱۰ - ائششه یین پالانی اؤزونه یوک اولماز . پالون خر سربار خودش نیست .
ده وه اویناسا قار یاغار = شتر برقصد برف می بارد
ده وه نی آپاران ائششکدیر= خر شتر را راه می اندازد
ده وه ده ن بیر قیل دا غنیمتدیر= از شتر یک مو هم غنیمت است
ده وه نی ایتیریب کؤششه یی آختاریر = شتر را گم کرده دنبال بچه شتر می گردد
دوه نی ساتان ائششک آلابیلمه ز = کسی که شترش را بفروشد خر هم نمی تواند بخرد
ده وه نین آیاغی آلتیندا قاریشقا ازیلمه ز= مورچه زیر پای شتر له نمی شود
ده وه چینه ن قوهوم اولانین دروازاسی گن گرک= کسی که با شتربان فامیل می شود باید در خانه اش بزرگ باشد
ده وه نی چؤمچه ینه ن سووارمازلار= شتر را با ملاقه سیراب نمی کنند
ده وه نین قویروغو یئره ده یمز= دم شتر به زمین نمی خورد
*
آج آدام ، داش دا یئیه ر
منظور کسی که گرسنه است هر چی دم دستش بیاید می خورد
*
آج قولاغیم ، دینج قولاغیم
گرسنه بمانم و منت هیچ کس را نکشم
*
آج دئیه ر دویمارام ، توخ دئیه ر
آجمارام
گرسته فکر می کند سیر نخواهد شد و سیر فکر می کند گرسنه نخواهد شد
*
آج ائله بیلر هامی آجدیر
کافر همه را به کیش خود پندارد
*
آج قال ، دیله نچی اولما
گرسنه بودن ، بهتر از گدا بودن است
*
آج قالماق ، بورجلو قالماقدان
یاخجی دیر
گرسنه ماندن ، بهتر از بدهکار ماندن است
*
آج قارین ، الله تانیماز
شکم گرسنه ، خدا را نمی شناسد
*
آج گؤزون قارنی دویماز
چشم حریص و گرسنه سیر نمی شود
*
آج نه اولسا یئیه ر ، آجییان نه
اولسا دئییه ر
گرسنه هر چه به دستش بیافتد می خورد و کسی که جانش رنجید هر چی به دهانش بیاید می گوید
آز دئدیم ، ناز دئدیم
*
آزین قدرین بیلمه یه ن ، چوخوندا قدرین بیلمه ز
*
آزیمیزیدا چوخ حئسابلاگینان
*
آز وارسا آز یئه ، چوخ وارسا چوخ یئه
*
آز یئه آز دانیش ، آز یات چوخ ایشله
*
آز یاشا ، اینسان یاشا ، آزداد یاشا
*
آز ووردوم ، شیرین ووردوم
*
آزاجیق آشیم ، دیر دیرسیز باشیم
.*
آزیدی آریق اوروق ، بیریده گلدی بوینو بوروق
*
آزا قانع اول ، چوخو الله یئتیرر
*
درخت هر چقدر میوه اش زیاد باشد سرش پائین تر است
*
آغاج کؤکوندن سو ایچر
درخت از ریشه خود آب می نوشد
*
آغاجی باریندان تانی
درخت را از میوه اش بشناس
*
آغاجی اؤز ایچیندن قورد یئیر
درخت را از داخل کرم می خورد
*
آغاجی یاش که ن ایه سن ، ائولادی اوشاق کن تربیه وئره سن
درخت وقتی تر است خم می شود ، آدمی وقتی کودک است تربیت می پذیرد
آز دانیش ، ناز دانیشآداما آداملیق قالار
آدام گئده ر آدی قالار
آدام وار رحمت آپارار ، آدامدا وار لعنت آپارار
آدام تایین تاپماسا ، گونو آخ واینان گئچر
آدام گرک دشمنیندن ده بیر عاغیل اؤرگنه
آداما سؤزو بیر دؤنه دئیرلر
آدامی آدام ائیلین پولدو
آدامین آدی پیس چیخینجا جانی چیخایدی
آدامین اوریین ده کینی اوخوماق اولماز
آدام وار کی اوزو گولور ایچه ریسی آغلیر
آدامنان آدامین چوخ فرقی وار
آدامین اؤلومو میرده شیرنن موللایا تویدو
*